Алабель ашуусу. Нефт продуктуларынын агып кетиши
Бишкек-Ош жолу, жыл сайын бензовоздордун катнашында ондон ашык экологиялык кырсыктар, жыл сайын жүздөгөн тонна жогорку токсиндүү ГСМ: керосин, мазут, бензин жогорку тоолуу-чет өлкөлүк-сууну алуу дарыяларына төгүлөт: Аблу-Нарын-Кара-Балтинка, Чычкан, ууланган топурак кубометрлери, флора-фауна толугу менен жок кылынган ондон метр аралыкта.
2020-жылдын 12-августунда, болжол менен 07:00дө Бишкек - Ош авто жолунун 209-км (Алабель ашуусу) бензовоздун айдоочусу башкарууну жоготуп, трассадан чыгып дарыяга кулады, машина жарылып, күйүп кетти. Жеринде адистер нефть менен ууланган аймактан топурак үлгүлөрүн алышып, нефтепродукттардын топуракка кириши 5-10 смден кем эмес экендигине келишти.
Бул уулануунун кесепеттерин жоюу үчүн, дүйнө жүзүндө алгачкы техникалык рекультивация жүргүзүлөт. Төгүлгөн нефтепродукттар суудан жана топурактан сорбенттердин жардамы менен жыйналат. Ууланган топурак алынып, атайын техникалык полигонго жыйналат, ал эми алынган топурактын ордуна таза топурак төгүлөт. Бишкек-Ош жолунда бензовоздордун катышуусунда болгон авто кырсыктар учурунда бир да(!) рекультивация жүргүзүлгөн эмес.
Жогорку тоолуу экосистемалар ар кандай техногендик таасирлерге сезгич. Эгер нефть продуктуларын убагында тазалабаса, айлана-чөйрөгө терс таасир тийгизет – он жылдар бою дизель отунунун калдыктары жер астындагы суулар менен жуулуп, топуракта оксиддешет.
Ошондой эле адистер экологиялык зыян толук калыбына келтирилбеши мүмкүн экенин белгилешет. Сүйлөшүү дарыялардын бетин жана түбүн тазалоо, ошондой эле топуракты тазалоо жөнүндө болуп жатат. Ошондой эле, авариялар учурунда нефтепродукттар түшкөн дарыяларда булгануучулардын чектелген концентрациялары нормадан жүздөгөн эсе ашып кетиши мүмкүн экендигин белгилешет.
Талкуулайбызбы?
