Кербен шаарынын таштанды жайы
Рұқсатсыз таштанды жайлары экологиянын бузулушунун маанилүү факторлорунун бири болуп саналат, алар табигый компоненттерге: атмосферага, суу булактарына, топуракка, өсүмдүк жана жаныбар дүйнөсүнө терс таасирин тийгизет. Топуракка түздөн-түз жайгашкан таштанды жайлары айыл чарба жүгүртүүсүнөн жана биосферадан маанилүү бөлүгүн алып, аларга булгануу заттарын киргизет.
Рұқсатсыз таштанды жайларында жайгашкан калдыктар күйгөндө, атмосферага уулуу жана токсикалуу заттар чыгат. Таштанды денесинен атмосфералык жаан-чачындар аркылуу оор металлдар жана башка заттар жуурулуп, топуракты булгантып, беттик сууларга кирет. Узун мөөнөт сакталганда таштанды катмарларында биогаз пайда боло баштайт, анын негизги компоненттери отко коркунучтуу метан жана углерод диоксиди болуп саналат. Рұқсатсыз таштанды жайлары жугуштуу оорулардын активдүү өткөргүчтөрү болгон жәндиктердин жана чычканардын көбөйүүчү жайы болуп саналат.
Рұқсатсыз таштанды жайлары экологиялык мониторинг системасында айлана-чөйрөнүн бардык компоненттерине таасир этүү булактарынын ордун ээлейт.
Бул булгануу булагынын маанилүү өзгөчөлүгү анын мейкиндик жана убактылуу өзгөрмөлүүлүгү болуп саналат, көлөмү жана курамы боюнча. Таштанды жайлары
айлана-чөйрөнү булгануунун кооптуу булактары болуп саналат, биринчи кезекте алар топуракка, беттик жана жер астындагы сууларга, жаныбар жана өсүмдүк дүйнөсүнө таасир этет.
Суу коргоо зоналарында, дарыялардын жээктеринде, рельефтин төмөнкү бөлүктөрүндө (жар, жон) жайгашкан таштанды жайлары эң чоң коркунучту жаратат, ичүүчү суу үчүн скважиналардын жайгашкан жерлеринде, айыл чарба талааларында.
Табигый таштанды жайларынын өлчөмдөрү катастрофалык ылдамдыкта өсүүдө. Алар жерлерди жутуп, жергиликтүү флора жана фаунага зыян келтирип, жакынкы турак жайларга чейин жайылып, адамдарды уулантууда. Жергиликтүү бийликтин жана борбордук чиновниктердин ТБО жыйноо жана кайра иштетүү жаатындагы рационалдуу, эскирген, моралдык эмес саясаты Кыргызстанда миңдеген жарым-жартылай мыйзамсыз таштанды жайларынын иштешине алып келди. Алардын бардыгы мындай объектилерди уюштурууга болгон заманбап талаптарга жооп бербейт. Таштанды жайларына ондон ашык гектар мыкты жана баалуу жерлер берилген.
Талкуулайбызбы?
