Ош шаарынын таштанды полигону
Ош шаарынын таштанды полигону экологиялык жана техникалык талаптарга жооп бербейт жана ДЭУ жана Жапалак айылдарынын тургундары үчүн коркунуч туудурат.
Азыр Оштон таштанды беш чакырым алыстыкта жайгашкан свалкага чыгарылат. Ал 1950-жылдардын аягында курулган жана анын аянты 50 гектардан ашат. Ар күнү Оштон свалкага болжол менен 160 жүк ташуучу унаа таштанды алып чыгат.
«Ош шаарындагы аймак аралык инспекциянын инспекторлору жергиликтүү өз алдынча башкарууга бул таштанды полигонду тартипке келтирүү боюнча бир нече жолу буйрук беришкен. Бирок жергиликтүү бийлик талаптардын бирин да аткарган жок», — деп белгилешти Мамлекеттик экотехинспекциядан.
Таштанды полигоны 1970-жылдан бери 54 гектар аянтты ээлеп келет. Бирок ушул убакытка чейин жергиликтүү өз алдынча башкаруу өкүлдөрү аны мыйзамдаштырган жок.
Полигон аймагы тосулбаган, күчтүү шамал болгондо полиэтилен пакеттер, пластик айыл тургундарынын үйлөрүнө учуп келет. Мында дезинфекциялоо иштерин да жүргүзбөйт.
«Катуу үй-бүлөлүк калдыктарды өзүнчө топтош керек, ал эми ар кандай жаныбарлардын сөөктөрүн жана зыяндуу калдыктарды атайын чокорлорго көмүш керек. Бирок талаптардын эч бири аткарылбай жатат. Адистердин айтымында, эгер таштанды полигонын башка жерге көчүрбөсө, Жапалак айылындагы тургундардын ден соолугуна жана жашоосуна чоң коркунуч бар. Бүгүнкү күндө Мамлекеттик экотехинспекциянын инспекторлору «Ош-Тазалык» муниципалдык башкаруусун экологиялык жана техникалык коопсуздук талаптарын бузганы үчүн административдик жоопкерчиликке тартты», — деп белгилешти Мамлекеттик экотехинспекциядан.
Ош таштанды полигоны, Кыргызстандагы көптөгөн башка свалкалар сыяктуу, турак жайлардын жанына жайгашкан. «Полигондон бир чакырым алыстыкта ДЭУ айылы жайгашкан. Ал жакта жашаган адамдар абанын, суунун булганышына жана туруктуу инфекциялык ооруларга даттанууда.
ДЭУ айылында миңден ашык адам жашайт. Алардын бири — 70 жаштагы Монускан Тойчиева — совет мезгилинде свалканы көп учурда дезинфекциялашканын, азыр болсо бул иш токтогонун айтат.
Пенсионердин айтымында, кечки сегизден кийин айылга күңгүрт, ащы түтүн каптайт, анткени ошол убакта полигондо таштандыны активдүү күйгүзүшөт. Ошондуктан түнгө карай ДЭУдагы аба чыдагыс болуп калат, жергиликтүү тургундар мүмкүн болушунча сыртка чыкпоого аракет кылышат. «Биздин балдарыбыз ар дайым ар кандай инфекциялык оорулар менен оорушат. Менин кызым бир айдан бери шишиген жана кызарган көздөрү менен жүрөт. Ал барып жаткан бала бакчадагы башка балдар да көп учурда оорушат», — деп айтат дагы бир айыл тургуну.
Жергиликтүү тургундар экологиялык чөйрөнүн булганышы жана ден соолук көйгөйлөрү боюнча көп учурда даттанат. Алардын ою боюнча, алардын кыйынчылыктарынын себеби — таштанды полигоны, анын жабылышын алар көп жылдан бери күтүп келишет.
«Биздин балдарыбыз ар дайым ар кандай инфекциялык оорулар менен оорушат. Менин кызым бир айдан бери шишиген жана кызарган көздөрү менен жүрөт. Ал барып жаткан бала бакчадагы башка балдар да көп учурда оорушат», — деп айтып берген жергиликтүү тургундардын бири ушул жылдын башында.
ДЭУ тургундары бир нече жолу митингдерге чыгып, свалканы көчүрүүнү талап кылышты, бирок бийлик алардын өтүнүчтөрүнө дээрлик жооп бербей жатат.
27-сентябрь 2022-жылы Ош шаардык кеңешинин депутаттары свалканы рекультивациялоо жана жаңы полигон куруу үчүн Европалык инвестициялык банктан 3 миллион евро кредит алуу боюнча макулдук беришти.
Мунун алдында, 2012-жылы Европалык реконструкция жана өнүктүрүү банкы (ЕБРР) жаңы свалканын курулушу үчүн дээрлик 11 миллион евро берген, анын 5 миллиону 12 жылдык кредит катары берилген.
Талкуулайбызбы?
