Кайра жайытка өткөрүү. Лаглан айылындагы капталдардагы жайыттардын деградациясы жана жердин эрозиясы.

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Координаттар: 40.276306, 73.107628

Кыргызстанда курч экологиялык кырдаалдын негизги себеби — малдын ашыкча жайылышы, бул малдын санынын көптүгүндө гана эмес, ошондой эле жайыттарды пайдалануу системасынын өзгөрүшүндө, алар жыл бою жайытка айлангандыгында. Натыйжада, жайыттардын деградациясы байкалууда, бир жылдык азык чөптөрдүн ордуна жапайы өсүмдүктөрдүн алмашуу процесси күч алууда. Ашыкча жайылыштын терс кесепеттерине чөлгө айлануу, жердин эрозиясы, токойлордун жок болушу, өсүмдүктөрдүн жана жаныбарлардын дүйнөсүнүн байлыктарынын деградациясы, малдын өндүрүмдүүлүгүнүн төмөндөшү жана, акыры, адамдын азык-түлүк коопсуздугунун деңгээлин төмөндөтүү кирет.

Эл жашаган жерлердин жанында майда дандуу чөптөрдүн талааларынын образынын өзгөрүшү көп жылдык (көбүнчө ашыкча) жайылыштын таасиринен байкалууда: чөптүн бийиктиги жана өсүмдүк каптоосунун азыктык баалуулугу азайып, чөлгө айлануу жана жайыттардын жеп болбой турган жана жапайы өсүмдүктөр менен толукталуу процессинин жүрүшү болуп жатат. Региондогу тугай токойлору ашыкча жайылыштын натыйжасында жапайы өсүмдүктөр жеп коюлуп, жоюлууда. Жайыттардын дегрессиясы башталууда. Традициялык жайыттардын түрдүүлүгү кедейленип, убакыттын өтүшү менен аларды жараксыз же уулуу чөптөр толугу менен ээлеп алууда. Жайыттарды алмаштыруу, башкача айтканда, жайыттарды өзгөртүү, өлкөдө дээрлик жүргүзүлбөйт.

Адистер мындай чараларды сунушташууда: жайыттарды ротациялоо системасын сактоо, көчмөндөрдүн сезондуулугу; жайыт ресурстарын эске алуу менен малдын санын жөнгө салуу; малдын азык базасын жакшыртуу, малдын азык жетишсиздигинен өлүмүн азайтуу максатында бир жылдык жана көп жылдык чөптөрдү өстүрүү; чөп чабуучу жерлерди, жайыттарды, суу ичүүчү жайларды сугат системаларын колдонуу практикасына киргизүү.
Ошондой эле, малдын санын азыраак, натыйжалуу породаларды киргизүү аркылуу азайтуу, чабандарды экотуризм, айылдык туризм сыяктуу башка киреше булактарына багыттоо, мал чарбачылыгынын продукцияларын кайра иштетүү мүмкүнчүлүгүн берүү жана малчылар үчүн сатуунун рыногун уюштуруу, булар малдын санын азайтууга мүмкүнчүлүк берет.