Жалпы пляж Ой-Булак айылында. Ысык-Көлдүн булганышы. Браконьерлик. Эски торлор. Пляждагы таштандылар.
Координаттар: 42°43'42.1"N 78°06'05.9"E
Бүгүнкү күндө Ысык-Көлдүн түбүндө, балким, бардык нерсени табууга болот - байыркы шаарчалардын калдыктарынан жана артефакттарынан тартып, резина чыпкаларга, колдонулган унаа шинасына жана эски мебельдерге чейин. Ошондой эле, заманбап "жакшылыктар" көлдө жыл сайын көбөйүп жатат. Кээде түбүнөн таштандыларды чыгарышат, бирок адамдардын күнүмдүк ишмердүүлүгүнүн калдыктарын көтөрүп чыгуу саны көлгө ташталганга салыштырмалуу өтө аз.
Водолаздардын айтымында, таштандылардагы негизги элементтер пластик бөтөлкөлөр жана пакеттер, ошондой эле туристтердин сүзүүчү жабдыктары. Негизги булгануу массалары пансионаттарда жана башка эс алуу жайларында жайгашкан.
Ысык-Көлдүн экосистемасы жана анын биоалуулугу үчүн чыныгы апаат болуп, Кытай өндүрүшүнүн синтетикалык торлору калууда, бул торлор жайлап, бирок микропластикага ажырайт жана көлдүн био-организмдери, анын ичинде балыктар үчүн азык чынжырларына катышат.
Мындан тышкары, балыкчылар торлорду таштаган жерлерде таануу белгилери катары чоң пластик бөтөлкөлөрдү колдонууга көнүштү. Шторм учурунда алар үзүлүп кетет. Алардын бир бөлүгү бетинде сүзөт, башкалары түбүнө түшөт. Бул жылдар бою жыйналып турат.
«Таза Ысык-Көл» Добровольный кыймылынын катышуучулары Ысык-Көлдүн ар кайсы жерлеринде көптөгөн сууга чумкуу иштерин жүргүзүштү жана түбүндөгү булгануунун коркунучтуу тенденциясын көрсөтүүчү видеоматериалдарды тартты, бул маселени чечүү кыйын экенин, бирок аны дароо чечүү керектигин билдирет. Анткени торлордун төмөнкү баасы жана кеңири жеткиликтүүлүгү балыкчыларды балык уулоонун аяктаганынан кийин да аларды тазалабашына алып келет. Ташталган торлор учуп жүргөн куштар жана көлдүн башка тургундары үчүн кооптуу.
Суучул таштандыларды тазалоо - бул татаал процесс. Бул жөн гана акваланг менен сейилдөө эмес. Тажрыйбалуу адистер керек, алар сууга чумкуу жана узак убакыт суу астында болуу боюнча чоң тажрыйбага ээ. Түбүндө иштөө ден соолукка жогору коркунучтуулукка байланыштуу. Муну үчүн "спецтарды" табуу кыйын. Албетте, МЧСте мындайлар бар, бирок алар өтө аз жана өз иштеринен толуп кеткен. Экинчи бир кыйынчылык - зарыл болгон көлөмдө толук материалдык базанын жоктугу, ансыз көлдүн түбүндөгү бардык таштандыларды жоюу дээрлик мүмкүн эмес.
Чоң тереңдикте канча таштанды жыйналганы жана аны кантип көтөрүп чыгуу керектиги белгисиз. Ошол эле учурда, жыл сайын көбөйүп жаткан суу астындагы таштандылар коркунуч туудурат Ысык-Көлдүн биосистемасынын жандуулугуна, ал Кыргыз Республикасына улуттук маанидеги мурас болуп саналат.
Суу астындагы тазалоо иштерин жүргүзүүдө, биз ар дайым айылдардын жетекчилигин жана жергиликтүү активисттерди пластик таштандылардан жээкти тазалоо иштерине катышууга чакырабыз. Бирок, кызганычка каршы, көпчүлүк учурда айыл башчылары ашыкча жумушту жана өздөрүнүн туулуп-өскөн, жашап, гүлдөгөн көл жээгинде тазалыкты орнотууга эки-үч аң-сезимдүү адамдын жоктугун шылтоолошот. Бирок биз бир күнү адамдардын Табиятка болгон керектөөчүлүк мамилесин өзгөртөт деп ишенебиз, жана Дүйнө жакшыраак болот, ал эми Ысык-Көл таза болот! Биз Ысык-Көлдүн жээгинде пластик жана башка таштандылар менен булганган аймактарды аныктоо боюнча пландуу иштерди улантуудабыз.
Маалымат үчүн: Ой-Булак — Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун Тюп районундагы айыл. Кутургин айылдык аймагына кирет.
Маалымат үчүн: Кыргызстандын өкмөтү Ысык-Көл курорттук зонасында экологиялык жагдайдын начарлашын белгилейт. Бул көл комплекси боюнча рекреациялык баанын төмөндөшүнө алып келди жана учурдагы терс тенденциялар сакталса, кайтарымсыз экологиялык жана экономикалык жоготууларга алып келиши мүмкүн. Бул булгануунун негизги булактары - Ысык-Көлгө куюлган дарыялардын жээгинде жайгашкан шаарлар жана калктуу пункттар. Көптөгөн жеке пансионаттар, эс алуу үйлөрү, мейманканалар жана башка объектилер канализация системалары жана тазалоо курулмалары менен камсыздалган эмес.
ЭкоМиР - Экологиялык Мониторинг жана Текшерүүлөр Фонду «Таза Ысык-Көл» Фондуна материалды бергендиги үчүн ыраазычылык билдирет.
Бүгүнкү күндө Ысык-Көлдүн түбүндө, балким, бардык нерсени табууга болот - байыркы шаарчалардын калдыктарынан жана артефакттарынан тартып, резина чыпкаларга, колдонулган унаа шинасына жана эски мебельдерге чейин. Ошондой эле, заманбап "жакшылыктар" көлдө жыл сайын көбөйүп жатат. Кээде түбүнөн таштандыларды чыгарышат, бирок адамдардын күнүмдүк ишмердүүлүгүнүн калдыктарын көтөрүп чыгуу саны көлгө ташталганга салыштырмалуу өтө аз.
Водолаздардын айтымында, таштандылардагы негизги элементтер пластик бөтөлкөлөр жана пакеттер, ошондой эле туристтердин сүзүүчү жабдыктары. Негизги булгануу массалары пансионаттарда жана башка эс алуу жайларында жайгашкан.
Ысык-Көлдүн экосистемасы жана анын биоалуулугу үчүн чыныгы апаат болуп, Кытай өндүрүшүнүн синтетикалык торлору калууда, бул торлор жайлап, бирок микропластикага ажырайт жана көлдүн био-организмдери, анын ичинде балыктар үчүн азык чынжырларына катышат.
Мындан тышкары, балыкчылар торлорду таштаган жерлерде таануу белгилери катары чоң пластик бөтөлкөлөрдү колдонууга көнүштү. Шторм учурунда алар үзүлүп кетет. Алардын бир бөлүгү бетинде сүзөт, башкалары түбүнө түшөт. Бул жылдар бою жыйналып турат.
«Таза Ысык-Көл» Добровольный кыймылынын катышуучулары Ысык-Көлдүн ар кайсы жерлеринде көптөгөн сууга чумкуу иштерин жүргүзүштү жана түбүндөгү булгануунун коркунучтуу тенденциясын көрсөтүүчү видеоматериалдарды тартты, бул маселени чечүү кыйын экенин, бирок аны дароо чечүү керектигин билдирет. Анткени торлордун төмөнкү баасы жана кеңири жеткиликтүүлүгү балыкчыларды балык уулоонун аяктаганынан кийин да аларды тазалабашына алып келет. Ташталган торлор учуп жүргөн куштар жана көлдүн башка тургундары үчүн кооптуу.
Суучул таштандыларды тазалоо - бул татаал процесс. Бул жөн гана акваланг менен сейилдөө эмес. Тажрыйбалуу адистер керек, алар сууга чумкуу жана узак убакыт суу астында болуу боюнча чоң тажрыйбага ээ. Түбүндө иштөө ден соолукка жогору коркунучтуулукка байланыштуу. Муну үчүн "спецтарды" табуу кыйын. Албетте, МЧСте мындайлар бар, бирок алар өтө аз жана өз иштеринен толуп кеткен. Экинчи бир кыйынчылык - зарыл болгон көлөмдө толук материалдык базанын жоктугу, ансыз көлдүн түбүндөгү бардык таштандыларды жоюу дээрлик мүмкүн эмес.
Чоң тереңдикте канча таштанды жыйналганы жана аны кантип көтөрүп чыгуу керектиги белгисиз. Ошол эле учурда, жыл сайын көбөйүп жаткан суу астындагы таштандылар коркунуч туудурат Ысык-Көлдүн биосистемасынын жандуулугуна, ал Кыргыз Республикасына улуттук маанидеги мурас болуп саналат.
Суу астындагы тазалоо иштерин жүргүзүүдө, биз ар дайым айылдардын жетекчилигин жана жергиликтүү активисттерди пластик таштандылардан жээкти тазалоо иштерине катышууга чакырабыз. Бирок, кызганычка каршы, көпчүлүк учурда айыл башчылары ашыкча жумушту жана өздөрүнүн туулуп-өскөн, жашап, гүлдөгөн көл жээгинде тазалыкты орнотууга эки-үч аң-сезимдүү адамдын жоктугун шылтоолошот. Бирок биз бир күнү адамдардын Табиятка болгон керектөөчүлүк мамилесин өзгөртөт деп ишенебиз, жана Дүйнө жакшыраак болот, ал эми Ысык-Көл таза болот! Биз Ысык-Көлдүн жээгинде пластик жана башка таштандылар менен булганган аймактарды аныктоо боюнча пландуу иштерди улантуудабыз.
Маалымат үчүн: Ой-Булак — Кыргызстандын Ысык-Көл облусунун Тюп районундагы айыл. Кутургин айылдык аймагына кирет.
Маалымат үчүн: Кыргызстандын өкмөтү Ысык-Көл курорттук зонасында экологиялык жагдайдын начарлашын белгилейт. Бул көл комплекси боюнча рекреациялык баанын төмөндөшүнө алып келди жана учурдагы терс тенденциялар сакталса, кайтарымсыз экологиялык жана экономикалык жоготууларга алып келиши мүмкүн. Бул булгануунун негизги булактары - Ысык-Көлгө куюлган дарыялардын жээгинде жайгашкан шаарлар жана калктуу пункттар. Көптөгөн жеке пансионаттар, эс алуу үйлөрү, мейманканалар жана башка объектилер канализация системалары жана тазалоо курулмалары менен камсыздалган эмес.
ЭкоМиР - Экологиялык Мониторинг жана Текшерүүлөр Фонду «Таза Ысык-Көл» Фондуна материалды бергендиги үчүн ыраазычылык билдирет.
Талкуулайбызбы?
