Жарым-жартылай табигый таштанды таштоочу жайы Новопавловка айылы. Аламудун району
Жарым-жартылай стихиялык таштандылар экологиялык булгандыктын маанилүү факторлорунун бири болуп, табигый компоненттерге: атмосферага, суу булактарына, топуракка, өсүмдүк жана жаныбар дүйнөсүнө терс таасир көрсөтөт. Топурак бетинде жайгашкан таштандылар айыл чарба аймагынан жана биосферадан маанилүү бөлүгүн чыгарып, аларга булгануучу заттарды киргизет.
Эгерде уруксатсыз таштандылар күйүп кетсе, атмосферага уулуу жана токсикалык заттар чыгат. Таштандылардан атмосфералык жаан-чачындар аркылуу оор металлдар жана башка заттар жуурулуп, топуракты булгантып, беттик сууга кирет. Таштандыларда узак убакыт сакталганда, биогаз пайда боло баштайт, анын негизги компоненттери отко кооптуу метан жана углероддун диоксиди болуп саналат. Уруксатсыз таштандылар жугуштуу оорулардын активдүү жугузгучтары болгон жәндиктердин жана чычканардын көбөйүүчү жайы болуп саналат.
Уруксатсыз таштандылар экологиялык мониторинг системасында айлана-чөйрөнүн бардык компоненттерине таасир этүүчү булактар катары орун алат.
Бул булгануу булагынын маанилүү өзгөчөлүгү - анын мейкиндик жана убакыт боюнча өзгөрмөлүүлүгү, көлөмү жана курамы боюнча. Таштандылар
айлана-чөйрөнү булгануунун кооптуу булактары болуп, биринчи кезекте топуракка, беттик жана жер астындагы сууга, жаныбар жана өсүмдүк дүйнөсүнө таасир этет.
Суу коргоо зоналарында, дарыялардын жээгинде, рельефтин төмөнкү бөлүктөрүндө (жарлар, жон) жайгашкан таштандылар эң чоң кооптуулукту түзөт, ичүүчү суу скважиналарынын жайгашкан жерлеринде, айыл чарба талааларында.
Стихиялык таштандылардын өлчөмдөрү катастрофалык ылдамдыкта өсүүдө. Алар жерлерди жутуп, жергиликтүү флора жана фаунага зыян келтирип, жакынкы отурукташкан жерлерге чейин кеңейип, адамдарды ууландырат. Жергиликтүү бийликтин жана борбордук чиновниктердин ТБО жыйноо жана иштетүү боюнча рационалдуу, эски, аморальдуу саясаты Кыргызстанда миңдеген жарым-жартылай таштандыларды иштетүүгө алып келди. Алардын бардыгы заманбап талаптарга жооп бербейт. Таштандылар үчүн ондон ашык гектар сонун жана баалуу жерлер берилген.
Бул пункт "Кыргыз Республикасында таштандыларды жыйноо жана кайра иштетүү системасын жакшыртуу" пилоттук программасынын алкагында "WasteNet.Kg" аттуу агенттиктин колдоосу менен "КСО Борбордук Азия" тарабынан ишке ашырылган. Бул басылма "WasteNet.Kg" пилоттук долбоорунун пикирин чагылдыруу милдеттүү эмес.
Талкуулайбызбы?
