Инерттүү материалдарды алуу Ак-Суу (Аксуйка) дарыясында
Долгота 74°068948
Чүй облусунда, Ак-Суу дарыясында лицензиясыз казып алуу негизинен жүргүзүлүүдө, жергиликтүү тургундар өздөрүнүн чарбалык курулуштары же жеке үйлөрү үчүн кум-таш материалдарын колдонушат. Лицензиясыз казып алуудан экологияга келтирилген зыянды так эсептөө үчүн идеалдуу методика, тилекке каршы, жок. Бирок бул зыяндын маанисиз экендигин билдирбейт, анткени дарыядагы гравий-кум аралашмасын казып алууда дарыянын агымы бузулат, чокулар пайда болот, ал эми казып алуу талаада же токойдо жүргүзүлсө, эрозия, жыралар пайда болуп, кийинчерээк жерлердин жоголушуна алып келиши мүмкүн. Кум жана гравийди дарыялардын агымында казып алуучу оор техниканын иши балык үчүн азык базасына олуттуу таасир этет.
Экскаваторлор дарыянын агымында иштегенде, алар кум, жер бөлүкчөлөрүн көтөрүп чыгарышат. Булардын бардыгы кийинчерээк калың катмар болуп түбүнө отуруп, түптөгү организмдерди, ар кандай ракчыларды көмүп коёт, алар балыктардын негизги азыгы болуп эсептелет. Ушул иштердин терс таасири дарыялардын агымынан 500 метр аралыкта байкалат жана балык үчүн азык базасынын толук жок болушуна алып келиши мүмкүн.
Адистердин маалыматы боюнча, дарыялардын агымында кум жана гравий казып алуу үчүн санкциялар өтө аз. Бул кирешелүү иштин уюштуруучуларына жетүү кээде мүмкүн эмес. Схема жөнөкөй - ишкер экскаватор, жүк ташуучу унааларды ижарага алып, дарыянын кум-гравийин казып алат, бул курулуш иштерине эң жакшы деп эсептелет. Мындай кум же щебеньдин машинасы 3төн 5-6 миң сомго чейин турат. Бир экскаватор бир күндө 40 машинаны жүктөй алат. Натыйжада, киреше биздин айыптар менен салыштырганда чоң болуп чыгат. Мындан тышкары, ишкерлер эч кимге салык төлөбөйт.
Мындай иш-аракеттер беттик жана жер астындагы суулардын сарпталышына, баткакка айлануусуна жана суу коргоо аймактарынын булганышына, жээктеринин бузулушуна жана агымдын өзгөрүшүнө алып келет.
Талкуулайбызбы?
