Беловордск шаарынын таштанды жайы
Долгота 74°070790
Полустихиялык таштандылар экологияны булгаган маанилүү факторлордун бири болуп, табигый компоненттерге: атмосферага, суу булактарына, топуракка, өсүмдүк жана жаныбар дүйнөсүнө терс таасирин тийгизет. Топурак бетинде жайгашкан таштандылар айыл чарба аймактарынан жана биосферадан чоң өлчөмдөгү жерлерди чыгарып, аларга булгаган заттарды киргизет.
Ушул эле убакта, уруксатсыз таштандыларда жайгашкан калдыктар күйгөндө, атмосферага уулуу жана токсикалык заттар чыгат. Таштандылардан чыккан атмосфералык жаан-чачындар оор металлдарды жана башка заттарды жууруп, топуракты булгайт жана беттик сууга өтөт. Таштандыларда узак мөөнөт сакталган учурда биогаздын пайда болушу башталат, анын негизги компоненттери отко коркунучтуу метан жана углерод диоксиди. Уруксатсыз таштандылар жугуштуу оорулардын активдүү жугузгучтары болгон курт-кумурскалар жана чычкандар үчүн көбөйүүчү жай болуп саналат.
Уруксатсыз таштандылар экологиялык мониторинг системасында айлана-чөйрөнүн бардык компоненттерине таасир этүүчү булактар катары орун алат.
Бул булактын айлана-чөйрөнү булгаган өзгөчөлүгү анын мейкиндик жана убакыт боюнча өзгөрүлмөлүүлүгү, көлөмү жана курамы боюнча айырмаланат. Таштандылар
айлана-чөйрөнү булгаган кооптуу булактар болуп саналат, биринчи кезекте алар топуракка, беттик жана жер астындагы сууга, жаныбар жана өсүмдүк дүйнөсүнө таасир этет.
Суу коргоо зоналарында, дарыялардын жээктеринде, рельефтин төмөнкү бөлүктөрүндө (жар, жон) жана ичүүчү суу скважиналарынын жайгашкан жерлеринде орун алган таштандылар эң чоң коркунучту түзөт.
Полустихиялык таштандылардын өлчөмдөрү катастрофалык ылдамдыкта көбөйүүдө. Алар жерлерди жеп, жергиликтүү флора жана фаунага зыян келтирип, жакынкы айылдарга чейин жайылып, адамдарды уулантууда. Жергиликтүү бийликтин жана борбордук чиновниктердин ТБО жыйноо жана жок кылуу боюнча рационалдуу, эски, аморальдык саясаты Кыргызстанда миңдеген полустихиялык таштанды жайларынын иштешине алып келди. Алардын бардыгы заманбап талаптарга жооп бербейт. Таштандылар үчүн мыкты жана баалуу жерлердин ондон гектарлары берилген.
Талкуулайбызбы?
