Кулатов айылдык округунун төрт айылдын таштандысы.
Чүп ташталуучу жайлар экологиялык булгануунун маанилүү факторлорунун бири болуп саналат, алар табигый компоненттерге: атмосферага, суу булактарына, топуракка, өсүмдүк жана жаныбар дүйнөсүнө терс таасирин тийгизет. Топурак бетинде жайгашкан чүп ташталуучу жайлар айыл чарба аймактарынан жана биосферадан маанилүү бөлүгүн чыгарып, аларга булгануу заттарын киргизет.
Эгерде уруксаты жок чүп ташталуучу жайлардагы калдыктар күйүп кетсе, атмосферага уулуу жана токсикалык заттар чыгат. Атмосфералык жаан-чачындардан чүп ташталуучу жайлардан оор металлдар жана башка заттар жуурулуп чыгып, топуракты булгантып, беттик сууга өтөт. Узак мөөнөт сакталганда чүп ташталуучу жайларда биогаз пайда боло баштайт, анын негизги компоненттери өрт кооптуу метан жана углерод диоксиди болуп саналат. Уруксаты жок чүп ташталуучу жайлар жугуштуу оорулардын активдүү жугузгучтары болгон жәндиктердин жана чычкандардын көбөйүүчү жайы болуп саналат.
Уруксаты жок чүп ташталуучу жайлар экологиялык мониторинг системасында айлана-чөйрөнүн бардык компоненттерине таасир этүүчү булактар катары орун алат.
Бул булгануу булагынын маанилүү өзгөчөлүгү анын мейкиндик жана убакыт боюнча өзгөрмөлүүлүгү, көлөмү жана курамы боюнча. Чүп ташталуучу жайлар
айлана-чөйрөнүн булгануу булактары болуп саналат, биринчи кезекте алар топуракка, беттик жана жер астындагы сууга, жаныбар жана өсүмдүк дүйнөсүнө таасир этет.
Суу коргоо зоналарында, дарыянын жээктеринде, рельефтин төмөнкү бөлүктөрүндө (шор, жыралар), ичүүчү суу скважиналарынын жайгашкан жерлеринде, айыл чарба талааларында жайгашкан чүп ташталуучу жайлар эң чоң кооптуулукту жаратат.
Табигый чүп ташталуучу жайлардын өлчөмдөрү катастрофалык ылдамдыкта өсүүдө. Алар жерлерди жеп, жергиликтүү флора жана фаунага зыян келтирип, жакынкы жашоочу жайларга чейин жайылып, адамдарды ууландырат. Жергиликтүү бийликтин жана борбордук чиновниктердин ТБО жыйноо жана жок кылуу боюнча рационалдуу, эски, моралдык эмес саясаты Кыргызстанда миңдеген жарым-жартылай чүп ташталуучу жайлардын иштешине алып келди. Алардын бардыгы заманбап талаптарга жооп бербейт. Чүп ташталуучу жайларга мыкты жана баалуу жерлердин ондон гектарлары берилген.
Талкуулайбызбы?
