Суу булактарынын булганышы канализациялык суулар жана таштандылар менен. Гагарин атындагы мектеп, Исфана шаары
39°50’1540″N 69°31’4462″E
Чүп-чар ташталуучу жайлар экологиялык булгануунун маанилүү факторлорунун бири болуп саналат, алар табигый компоненттерге: атмосферага, суу булактарына, топуракка, өсүмдүк жана жаныбар дүйнөсүнө терс таасирин тийгизет. Топурак бетинде жайгашкан чүп-чар ташталуучу жайлар айыл чарба аймактарынан жана биосферадан чоң бөлүгүн алып чыгып, аларга булгануучу заттарды киргизет.
Эгерде уруксатсыз ташталуучу жайлардагы калдыктар күйүп кетсе, атмосферага уулуу жана токсикалык заттар чыгат. Атмосфералык жаан-чачындардан ташталуучу жайдан оор металлдар жана башка заттар жуурулуп чыгып, топуракты булгандырып, беттик сууга кирет. Узак мөөнөт сакталганда ташталуучу жайларда биогаз пайда боло баштайт, анын негизги компоненттери отко кооптуу метан жана углерод диоксиди. Уруксатсыз ташталуучу жайлар жугуштуу оорулардын активдүү ташуучулары болгон курт-кумурскалар жана чычкандардын көбөйүүчү жайы болуп саналат.
Уруксатсыз ташталуучу жайлар экологиялык мониторинг системасында айлана-чөйрөнүн бардык компоненттерине таасир этүүчү булактар катары орун алат.
Бул булгануу булагынын маанилүү өзгөчөлүгү анын мейкиндик жана убакыт боюнча өзгөрүлмөлүүлүгү, көлөмү жана курамы боюнча. Ташталуучу жайлар
айлана-чөйрөнү булгануунун кооптуу булактары болуп саналат, биринчи кезекте алар топуракка, беттик жана жер астындагы сууга, жаныбар жана өсүмдүк дүйнөсүнө таасир этет.
Суу коргоо зоналарында, дарыялардын жээгинде, рельефтин төмөнкү бөлүктөрүндө (жар, кырк) жайгашкан ташталуучу жайлар эң чоң кооптуулукту жаратат, ичүүчү суу үчүн скважиналардын жайгашкан жерлеринде, айыл чарба талааларында.
Табигый ташталуучу жайлардын өлчөмдөрү катастрофалык ылдамдыкта өсүүдө. Алар жерлерди жутуп, жергиликтүү флора жана фаунага зыян келтирип, жакынкы жашоочу жайларга чейин кеңейип, адамдарды ууландырат. Жергиликтүү бийликтин жана борбордук чиновниктердин ТБО жыйноо жана жок кылуу боюнча рационалдуу, эскирген, аморальдуу саясаты Кыргызстанда миңдеген жарым-жартылай ташталуучу жайлардын иштешине алып келди. Алардын бардыгы ушул сыяктуу объектилерди уюштуруудагы заманбап талаптарга жооп бербейт. Ташталуучу жайларга мыкты жана баалуу жерлердин ондон ашык гектары берилген.
Чүп-чар ташталуучу жайлар экологиялык булгануунун маанилүү факторлорунун бири болуп саналат, алар табигый компоненттерге: атмосферага, суу булактарына, топуракка, өсүмдүк жана жаныбар дүйнөсүнө терс таасирин тийгизет. Топурак бетинде жайгашкан чүп-чар ташталуучу жайлар айыл чарба аймактарынан жана биосферадан чоң бөлүгүн алып чыгып, аларга булгануучу заттарды киргизет.
Эгерде уруксатсыз ташталуучу жайлардагы калдыктар күйүп кетсе, атмосферага уулуу жана токсикалык заттар чыгат. Атмосфералык жаан-чачындардан ташталуучу жайдан оор металлдар жана башка заттар жуурулуп чыгып, топуракты булгандырып, беттик сууга кирет. Узак мөөнөт сакталганда ташталуучу жайларда биогаз пайда боло баштайт, анын негизги компоненттери отко кооптуу метан жана углерод диоксиди. Уруксатсыз ташталуучу жайлар жугуштуу оорулардын активдүү ташуучулары болгон курт-кумурскалар жана чычкандардын көбөйүүчү жайы болуп саналат.
Уруксатсыз ташталуучу жайлар экологиялык мониторинг системасында айлана-чөйрөнүн бардык компоненттерине таасир этүүчү булактар катары орун алат.
Бул булгануу булагынын маанилүү өзгөчөлүгү анын мейкиндик жана убакыт боюнча өзгөрүлмөлүүлүгү, көлөмү жана курамы боюнча. Ташталуучу жайлар
айлана-чөйрөнү булгануунун кооптуу булактары болуп саналат, биринчи кезекте алар топуракка, беттик жана жер астындагы сууга, жаныбар жана өсүмдүк дүйнөсүнө таасир этет.
Суу коргоо зоналарында, дарыялардын жээгинде, рельефтин төмөнкү бөлүктөрүндө (жар, кырк) жайгашкан ташталуучу жайлар эң чоң кооптуулукту жаратат, ичүүчү суу үчүн скважиналардын жайгашкан жерлеринде, айыл чарба талааларында.
Табигый ташталуучу жайлардын өлчөмдөрү катастрофалык ылдамдыкта өсүүдө. Алар жерлерди жутуп, жергиликтүү флора жана фаунага зыян келтирип, жакынкы жашоочу жайларга чейин кеңейип, адамдарды ууландырат. Жергиликтүү бийликтин жана борбордук чиновниктердин ТБО жыйноо жана жок кылуу боюнча рационалдуу, эскирген, аморальдуу саясаты Кыргызстанда миңдеген жарым-жартылай ташталуучу жайлардын иштешине алып келди. Алардын бардыгы ушул сыяктуу объектилерди уюштуруудагы заманбап талаптарга жооп бербейт. Ташталуучу жайларга мыкты жана баалуу жерлердин ондон ашык гектары берилген.
Талкуулайбызбы?