Дарыянын жээгин өзгөртүү. Абшир-Сай (Арашан) дарыясында лицензиясыз инерттик материалдарды казып алуу
Абшир-Сай дарыясында Арашан айылында лицензиясыз казып алуу жүргүзүлүүдө, ал эми жергиликтүү тургундар өздөрүнүн чарба курулуштары же жеке үйлөрү үчүн кум-таш материалдарын колдонушат. Лицензиясыз казып алуудан келип чыккан экологиялык зыянды так эсептөө үчүн идеалдуу методика, тилекке каршы, жок. Бирок бул зыяндын маанисиз экенин билдирбейт, анткени дарыяда гравий-кум аралашмасын казып алууда дарыянын агымы бузулат, чокулар пайда болот, ал эми казып алуу талаада же ормондо жүргүзүлсө, эрозия, жыртылыш пайда болуп, кийинчерээк жерлердин жоголушуна алып келиши мүмкүн. Дарыянын агымында кум жана гравий казып жаткан оор техниканын иши балыктардын азык базасына олуттуу таасир этет.
Экскаваторлор дарыянын агымында иштегенде, алар кум, жер бөлүкчөлөрүн көтөрүп чыгарышат. Булардын бардыгы кийинчерээк калың катмар болуп түбүнө чөгөт, түбүндөгү организмдерди, ар кандай ракчыларды көмүп, балыктардын негизги тамагы болуп саналат. Ушундай иштердин терс таасири дарыянын агымынан 500 метр алыстыкта байкалат жана балык үчүн азык базасынын толук жок болушуна алып келиши мүмкүн.
Адистердин маалыматы боюнча, дарыяларда кум жана гравий казып алуу үчүн санкциялар өтө аз. Бул кирешелүү иштин уюштуруучүлөрүнө жетүү кээде мүмкүн эмес. Схема жөнөкөй - ишкер экскаватор, жүк унааларын жалдайт, дарыянын кум-гравийин казып алуу үчүн, ал курулуш иштерине эң жакшы деп эсептелет. Мындай кум же щебеньдин бир машинасы 3төн 5-6 миң сомго чейин турат. Бир экскаватор бир күндө 40 машинаны жүктөй алат. Натыйжада киреше биздин айып пулдарыбыз менен салыштырганда абдан чоң болуп чыгат. Мындан тышкары, ишкерлер эч кимге салык төлөбөйт.
Мындай иш-аракеттер беттик жана жер астындагы суулардын сарпталышына, баткакка айлануусуна жана суу коргоо зоналарынын булганышына, жээктеринин бузулушуна жана агымдын өзгөрүшүнө алып келет.
Талкуулайбызбы?
